Om samlemani, musikk, og forholdet mellom menn og kvinner

Når du no ser på denne tittelen, slær det deg kanskje at eg lid av ei type fritidsproblem. Dette kan godt og vel vere sant, men dersom eg skulle gjere det, er det i alle fall betre at eg freistar å dele desse tankane med andre enn at eg berre sit åleine på hybelen min og tenkjer dei same tankane heilt for meg sjølv og til inga nytte...

For å ta det fyrste fyrst. Eg var kanskje ikkje den einaste som såg dokumentaren om sko som gjekk på rikskanalen for nokre veker sidan? For dei uinnvigde var dette i allefall eit program der dei tok føre seg i hovudsak kvinner sine relasjonar til sko og mote og samlemani. Det kom i det heile fram at det finst eit utal kvinner som har skræmande mange skopar av ulike grunnar. Det kom også fram at høghæla sko vart betrakta som sexy, tiltrekkjande, og det kunne dessutan dragast parallellar frå denne høghæla moten og mørke undergrunnsmakter som også vart knytta opp mot seksualitet. Men det som eigentleg var interessant med denne dokumentaren var altså det fyrstnemde; nemleg kor vanleg det er at kvinner byggjer seg opp imponerande samlingar av ting, som til dømes sko. Eg er sjølv godt inne i skosamlemanien si underfundige verd, med no godt og vel 40 skopar (ikkje at det på nokon måte kjem opp mot dei enorme samlingane som vart offentleggjorde på tv-skjermen), men som aldri allikevel tykkjer at eg har nok. Det er alltid nye antrekk. Og for kvart antrekk lyt ein nesten ha eit matchande par sko. Eller, ein er vel strengt teke ikkje nøydde, men det er eit faktum at eit feil skopar har emna til å øydeleggje eit antrekk fullstendig. Men ligg det noko anna under, enn berre trongen til å vere moderne og ha siste skrik til ei kvar tid? Og dersom det er presset frå moteverda som gjer at kvinner stadig kjenner at dei må supplere skosamlinga, kvifor tek dei då vare på skopara? Kvifor ikkje berre kaste dei etter kvart? Dette tykkjer eg er uhyre interessant. For eg trur ikkje menn har det slek. Eller det har dei jo sjølvsagt til ei viss grad, dersom ein tenkjer på musikksamlingar, bilsamlingar og så bortetter, men eg trur ikkje menn har den same relasjonen til dei tinga dei samlar på. Understrekar TRUR, sidan eg eigentleg ikkje har peiling på dette fagfeltet, som den beskjedne musikkvitskapsstudenten eg er. Mitt inntrykk er i allefall at kvinner i større grad opparbeidar seg eit personleg forhald til det dei kjøper; men sko som vert nytta til ulike anledningar, og får status som yndlingsskoen på bakgrunn av dei evenemanga dei har delteke på. Altså at kvinner kanskje har eit meir personleg emosjonellt forhold til dei tinga dei samlar på, medan det kan virke som at mannen har eit større behov for å vite mest mogleg om det dei samlar på, samstundes som dei i sin søken atter å stadig ha siste skrik i hande, er mykje flinkare til å kvitte seg med det gamle.

Som eit døme på denne "forståsegpådelen" av menn sin samlemani kan vi jo ta bilsamling som eit døme. Det er mitt inntrykk at bilen i seg sjølv jo er verdt å ha, men også denne tendensen med at ein stadig vekk må fikse på, restaurere og justere. Det kan nesten verke som at vegen mot det ferdige produktet er det som driv mannen framover, og at når ein er ferdig med det eine prosjektet får eit behov for å bevege seg vidare til neste prosjekt, og at det er diføre ein har mange bilar: Ein skal ha noko å henge fingrane i. Det same kan ein nesten seie når det gjeld musikksamlingar. Her er mi erfaring at mannen likar å setje seg fullstendig inn i kvifor og korleis denne plata kom til verda, kva medlemane i bandet heitte og så bortetter, medan kvinner ikkje er så opphengte i dette, men ofte likar musikken berre av di den er fin, og ikkje naudsynt av di den representerar ei spanande historie ( Dette vil jo som med alt anna variere frå person til person, men det er i alle fall mi generelle oppfatning. Som sagt; det er jo ikkje akkurat forskning eg har drive på med på hybelen min...). Så kjem den veldig populistiske oppfatninga mi av årsaken bak dette, som eg eigentleg kastar fram mest av nyfikne for å sjå om det er nokon som har eit betre føreslag/oppfatning av kvifor det er slek (vil jo nok ein gong understreke kor umogleg det er å underkaste menneskeleg oppførsel den numerologisk-deduktive metoden, og dermed generalisere). Men dersom det er nokon der ute som kan kome med si opplysande meining, vert eg sjølvsagt takksam. Den populistiske påstanden er sjølvsagt som følgjer: Menn er jegarar og opptekne av å leggje ned eit og eit bytte, medan kvinner er samlarar, og sparar til hardare tider der dei kan få bruk for alt det dei har samla på (ikkje det at eg nokon gong trur eg vil kome til å få nytte for alle dei 40 skopara på ein gong men...). Eg vert nesten flau av å leggje fram ei så gamaldags haldning, men det kan jo nesten virke som det ligg noko i det då?

Jess. Dette var altsp det eg hadde tenkt på i etterkant av dokumentaren, og ikkje minst den nye serien til Petter Scjærven om adam og eva og alt som fylgjer med denne konstellasjonen. Det eg vidare har tenkt på er musikk. Ikkje at dette er nokko nytt, ein bør vel tenkje ein del på det sidan ein studerar det? Men det eg har tenkt på her er urovekkjande... Eller i alle fall noko å gruble over. Har du nokon gong teke deg sjølv i å finne to songar som er urovekkjande like? Slik at du i beste Ingrid Bjørnov-stil tek til å syngje på denne andre songen medan den originale surrar og går i bakgrunnen? Kanskje ikkje så veldig rart. ein seier jo at matematikk og musikk er to greiner som står einannan nært (I mitt tilfelle verka matematikken ganske fjern, men det er i allefall det dei påstår dei som har greie på hjernen og slikt).
Men i allefall: Det er 12 halvtonar i ein skala (dersom ein ser vekk frå kvart-tonar og nedover, noko som vi i vesten har vald å gjere: vi held oss til den reine skalaen utan blåtonar). Dersom ein reknar at det er ca 10 oktavar eit menneskeøyre kan oppfatte, går det raskt an å sjå kombinatorikken i det heile. Det er rett og slett teoretisk mogleg å begrense antalet for komponert musikk gjennom å nytte kombinatorikken! Og då lyt ein bringe spørsmålet på bana: Med all den musikken som til stadigheit vert komponert nærmar vi oss for kvar dag denne grensa? Dermed er det ikje rart dersom du tek deg sjølv i å finne to melodiar like. sannsynet for at to melodiar liknar er jo til stades, og vil som ei følgje av kombinatorikken auke for kvar melodi som vert komponert!

Eg tok dette opp med ein pianist for ei stund sidan. Ho var ikkje samd i denne teorien. Eller; ho kunne sjølvsagt ikkje nekte for det teoretiske grunnlaget, men ho peika på ein faktor som eg hadde vald å oversjå; nemleg at det i tillegg til eit begrensa antal tonar, finst eit utal variasjonsmåtar som gjer at to melodiar ikkje vert like kvarandre likevel, som til dømes ulike tempi, taktartar, effektar osb. Så om sannsynet for at to songar ville likne kvarandre vil auke for kvar komposisjon, men ikkje med så mange prosent at det er mogleg å rekne med. Og faren for at vi ein gong i vår levetid kjem ti å finne oss sjølv i den situasjonen at det ikkje er meir urøyvd materiale å nytte er ikje til stades.. Men det hadde vore interessant å sett ein computer på saka; å konstruere alle moglege melodiliner på bakgrunn av absolutt alle faktorar som finst. Lurer på kor lang tid den ville brukt på det, og om den ville kome opp med kjende melodiar som t.d Let It Be eller skjebnesymfonien! Det hadde vore noko for framtida! Men på den andre sida ville det vore trist utan komponistane. Og heller ikkje noko spanande for musikkvitarar, sidan mykje av studiet jo går ut på å setje komposisjonen i samanheng med epoka den stammar frå, og i samanheng med livet til komponisten (Attende til delen om menn og kvinner og musikksamlig og slikt). DET VAR DET!!! Uendeleg godt å få det ned på papiret. Så slepp eg å bruke meir tid på å tenkje på det. Så no rullar eg ballen vidare til evt. andre som måtte slite med dei same fritidsproblema.

Ha ein framifrå dag!
...